Początki dermatologii
Objawy chorób skóry są bardzo spektakularne, widoczne gołym okiem i od zawsze wzbudzały zainteresowanie otoczenia. Już w starożytności zwrócono uwagę na fakt, że ich obecność często wiąże się z występowaniem wielu schorzeń o przebiegu ogólnoustrojowym i są charakterystyczne dla większości chorób zakaźnych. Przypomnijmy sobie, chociażby „Dżumę” Camusa i pełną przerażenia reakcję ludzi na widok czarnych plam na skórze, które były jak wyrok śmierci. W erze przed zsyntetyzowaniem pierwszego antybiotyku – penicyliny, choroby zakaźne miały olbrzymi zasięg, doprowadzając do wielu epidemii, które dziesiątkowały ludność całego świata. Przy braku diagnostyki i leczenia, wczesne wykrywanie zarazy na podstawie zmian skórnych miało więc znaczenie strategiczne.
Dżuma – infekcja względnie beztlenowych pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae.
Współczesna dermatologia
W dzisiejszych czasach mimo olbrzymiego postępu medycyny, wygląd skóry jest nadal istotnym elementem w układance prowadzącej do diagnozy. Nierzadko jak po nitce do kłębka prowadzi droga od objawu do rozpoznania chorób tarczycy, trzustki, wątroby i innych zaburzeń wewnątrzustrojowych.
Każdy zna własną skórę, ogląda ją na co dzień, dotyka swoich włosów i sam najlepiej potrafi wyłapać wszystkie niepokojące zmiany, jakie zachodzą w jej wyglądzie. Jak wiadomo, taka samoobserwacja jest najlepszym sposobem na wczesne wykrywanie wielu chorób.
Dermatologia jako niezależna specjalizacja została wyodrębniona z chirurgii i interny w połowie XIX wieku i głównie skupiona jest na diagnozowaniu i leczeniu chorób przebiegających w obrębie największego narządu, jaki posiada człowiek, czyli skóry.
Działy w dziedzinie dermatologii
- Alergologia – jej celem jest badanie oraz leczenie objawów skórnych będących skutkiem reakcji alergicznych.
- Wenerologia – głównie skupiona na rozpoznawaniu i leczeniu chorób przenoszonych drogą płciową.
- Dermatologia dziecięca – obejmuje diagnostykę i leczenie dermatoz (chorób skóry) wieku dziecięcego, które różnią się obrazem klinicznym i przebiegiem analogicznych schorzeń u dorosłych.
- Psychodermatologia – zajmuje się chorobami skóry, które są wynikiem zaburzeń emocjonalnych.
- Dermatochirurgia – związana z chirurgią ogólną, rekonstrukcyjną i onkologiczną i skupiona na wszystkich zmianach dermatologicznych, które wymagają wycięcia.
Jak wygląda diagnostyka dermatologiczna i co to jest dermatoskop
Diagnostyka dermatologiczna przede wszystkim opiera się głównie na obrazie klinicznym zmian skórnych oglądanych gołym okiem, przez lupę lub dermatoskop.
Dermatoskop jest urządzeniem optycznym, pozwalającym na 20-krotne powiększenie obrazu i ma głównie zastosowanie w diagnostyce znamion barwnikowych, a także łysienia w badaniu trichoskopowym.
Często uzupełnieniem diagnostyki jest badanie histopatologiczne, które wykonuje się z pobranego wycinka podejrzanej zmiany skórnej. Wszystkie znamiona, które są usuwane chirurgiczne i podlegają ocenie histopatologicznej.
Podział chorób skóry ze względu na przebieg
Schorzenia skóry ze względu na przebieg dzielimy na ostre i przewlekłe. Ostre, to te, które zaczynają się nagle, ich przyczyna jest znana i dobrze reagują na zastosowane leczenie. Natomiast choroby przewlekłe, które stanowią większość, trwają niemal całe życie i przebiegają z okresami zaostrzeń i remisji. W okresie zaostrzeń , kiedy objawy są widoczne i dokuczliwe zostaje włączone leczenie farmakologiczne, doprowadzając do złagodzenia zmian i choroba przechodzi w fazę remisji.
Okres remisji trwa różnie długo, czasami są to miesiące, czasami nawet lata. W tym czasie ważne jest postępowanie prewencyjne, mające na celu wydłużenie tego okresu i polega na odpowiedniej pielęgnacji skóry, unikaniu pewnych czynników stresogennych będących przyczyną zaostrzeń choroby.
Mity bardzo często spotykane w dermatologii
Na koniec kilka mitów dermatologicznych, z którymi spotykam się najczęściej w swojej praktyce.
MIT 1 Zmiany na skórze są bardzo zakaźne i biorą się z brudu
W dzisiejszych czasach powszechny dostęp do środków czystości i wręcz ich nadużywanie prowadzi do utraty warstwy ochronnej naskórka, narażając skórę na różnego rodzaju choroby . W związku z rozregulowaniem dobrej, ochronnej flory bakteryjnej dochodzi do rozwoju wielu chorób zapalnych, w tym często alergicznych. Natomiast choroby zakaźne współczesnej dermatologii to rzadkość, a jeżeli już wystąpią, to bardzo łatwo ulegają wyleczeniu.
MIT 2 Liszaj
W nazewnictwie dermatologicznym istnieje liszaj płaski, liszajec zakaźny i są to określone jednostki chorobowe. Natomiast liszaj to według mojego odczucia taka obiegowa nazwa wszystkich zmian, które pokażą się na skórze.
MIT 3 Skórę leczy się maściami
I tak i nie. Staramy się stosować leki zewnętrzne, które są skuteczne i mniej obciążające organizm jednak w wielu przypadkach wprowadza się leki o działaniu ogólnym. Ponadto w lecznictwie dermatologicznym stosuje się fototerapię z wykorzystaniem promieniowania UVA i UVB. Coraz szersze zastosowanie ma terapia fotodynamiczna oraz laseroterapia.
MIT 4 Lepiej nie ruszać
Taka opinia wciąż pokutuje w społeczeństwie i dotyczy tak zwanych pieprzyków, czyli znamion barwnikowych oraz wszelkiego rodzaju guzków pojawiających się na skórze. Wczesna reakcja polegająca na chirurgicznym wycięciu zmiany jest szansą na całkowite wyleczenie. Zwlekanie z zabiegiem i zakładanie, że „lepiej nie ruszać” daje szansę chorobie na jej rozwój i może okazać się zgubne w skutkach.
MIT 5 Tricholog to specjalista, lekarz, do którego powinniśmy się udać w pierwszej kolejności gdy mamy problem z włosami.
Nie ma takiej specjalizacji lekarskiej. Jest to umiejętność zawodowa, która głównie ukierunkowana jest na pielęgnację skóry głowy i włosów. Jednak wiele osób właśnie tam szuka pomocy, licząc na fachową diagnostykę i leczenie. Mimo rozwoju medycyny nadal to właśnie dermatolog jest pierwszą osobą, do której powinni się kierować osoby z problemami skóry głowy i włosów.
MiT 6 Współczesna dermatologia to medycyna estetyczna
Medycyna estetyczna jest dziedziną związaną z wieloma specjalnościami, w tym bardzo ściśle z dermatologią stanowiąc jej uzupełnienie i rozszerzenie. Zajmuje się głównie wybranymi zagadnieniami związanymi z procesem starzenia i regeneracją dbając o dobrostan psychiczny pacjenta.
MIT 7 Usta powiększone botoxem
Nic bardziej mylnego. W celu powiększenia, nawilżenia i nadania im kształtu , używa się kwasu hialuronowego, a nie botoxu.
Autorka Bloga
Lek.med. Anna Bułat
Dermatolog-wenerolog, lekarz medycyny estetycznej, kosmetolog lekarski z 20 letnim doświadczeniem. Dowiedź się więcej